1971-2006 YILLARI ARASINDA
ORDU’NUN TOPLUMSAL TARİHÇESİ
12 MART 1980’DE FİSKOBİRLİKTE GREV KARARI ALAN FINDIK-İŞ SENDİKASI
12 Mart 1980 günü Ordu ilinde neşredilen Halkın Sesi Gazetesinde “ Fındık-İş Fiskobirliğe bağlı iş yerlerinde Grev kararı aldı…” başlıklı bir haber yayınlamıştı. Haberin devamında mezkûr gazetede grev kararıyla ilgili olarak şunlar yazılmaktaydı…
“Fındık İş Sendikası Genel merkezi Fiskobirlik Genel Müdürlüğüne bağlı bütün kooperatifleri kapsayan grev kararı almıştır. Grev ilânında “Sendikamız ile işveren Fiskobirlik Genel Müdürlüğü arasında bağıtlanan ve birliğe bağlı tüm kooperatiflerinde kapsamına alan toplu iş sözleşmesinin bazı hükümlerinin ve ona ek protokolün bazı maddelerinin işverenlikçe ihlal edilmesi nedeni ile Fiskobirlik Genel Müdürlüğündeki ve ona bağlı kooperatiflerdeki tüm iş yerlerini de içine almak üzere 275 sayılı yasanın 16. Maddesi uyarınca uzlaşmazlık çıkmıştır.
Bu nedenle sendikamız bu iş yerinde 275 sayılı yasanın 16. Maddesi uyarınca başlama tarihi sonradan genel merkezimizce saptanmak üzere yönetim kurulumuzun 6. Mart 1980 gün ve 90/4 sayılı kararı ile tüm iş yeri düzeyinde grev kararı almıştır” denilmektedir.”
13 Mart 1980 günü Ordu ilinde neşredilen Halkın Sesi Gazetesinde “ Fındık-İş Sendikası Genel Başkanı Akçın Koç’un basına yazılı açıklaması…” başlıklı bir haber yayınlamıştı. Haberin devamında Fındık-İş Sendikası Genel Başkanı Akçın Koç’un grevle ilgili olarak yaptığı basın açıklamasında şunlar yazılıydı…
“ Fiskobirlik Genel Müdürlüğü ile Fındık-İş Sendikamız arasındaki Toplu-İş sözleşmesinin, işverence ihlal olunması üzerine ilgili iş yasası gereğince Sendikamızın grev hakkı doğmuştu. Fındık-İş Sendika Yönetim kurulumuzca da tüm işyerlerinde Grev kararı alınmıştır. Grev kararımızın işverene tebliğinden sonra Fiskobirlik Genel Müdürlüğünden grev oylaması istenmesi için telefonla kooperatiflere talimat verildiği ve baskı yapıldığı öğrenilmiştir.
Grev oylamasının kimler tarafından ve nasıl istenileceği, aksine hareketin müeyyidesinin ne olduğu 275 sayılı yasada açıkça belirtilmiştir. Yasanın açık ve kesin hükmüne rağmen bir kısım işçilere baskı yapılarak yasa dışı davranışa devam olunduğu takdirde, bu gibi davranışta bulunanlar hakkında yasal işleme başvurulacaktır. İşveren Fiskobirlik yöneticilerinin yasalara saygılı olmaya davet ediyoruz..”
Ordu’da 12 Eylül 1980 öncesi her geçen gün gerginlikler hızla tırmanıyordu. 1980 yılının Mart ayında Ordu Fatih Lisesi Okul Müdürü Ahmet Engin’in sürgün niteliğinde başka bir yere atanması nedeniyle Fatih Lisesinde öğrenciler toplu olarak protesto gösterileri yapmışlardı. Bu gösterilerden sonra okul karışmış ve bazı olaylar çıkmıştı. Tedbir ve tahkikat amaçlı Fatih Lisesi üç gün süreyle eğitime kapatılmıştı. Vilayette gelişen çatışmalar cinayetler ve hadiselerin iyice artması üzerine Ankara’da TBMM çatısı altında Ordu’lu siyasilerde konuyu gündeme getirmeye taşımışlar, ülkenin her köşesinde hızla yükselen iç çatışmaların nedenlerini ve yasal çözüm yollarını tartışmaya açmışlardır…
1980 DARBESİ ÖNCESİNDE CUMHURİYET SENATOSUNDA TARTIŞMA: “ORDU’DAKİ OLAYLAR”
Cumhurbaşkanınca Kontenjan Senatörü olarak seçilen Ordulu hemşerimiz Hüsamettin Çelebi, 1798, 1979 yıllarında Ordu (Merkez), Fatsa, Ünye ve Aybastı ilçelerindeki anarşik olayların önlenmesi için ne gibi tedbirler düşünüldüğüne dair şöyle bir soru önergesi vermişti. “Cumhuriyet Senatosu Sayın Başkanlığına; Aşağıdaki sorularımın İçişleri Bakanınca yazılı olarak cevaplandırılması için aracılığınızı dilerim. Saygılarımla.
Sayın Bakan, Yıllardır ülkemizi kasıp kavuran çok kaynaklı anarşinin vatandaş kanı döktüremediği ender illerden biri Ordu iken, son yıllarda ve özellikle son aylarda, bu ilimizde de anarşi ve terör tırmanmaktadır. Cumhuriyet, Günaydın, Milliyet, Tercüman, Hürriyet, Barış ve Aydınlık gazetelerinin koleksiyonları taranmak suretiyle yapılan araştırmaya göre, bu tırmanış, yıllar itibariyle şöyledir:
1975 yılında, Ordu ilinde anarşi ve terörden ölen yok, 1976 yılında, Ordu ilinde anarşi ve terörden ölen yok… 1977 yılında, Ordu ilinde sadece iki yurttaş anarşi ve terör olaylarında ölmüş. Şöyle ki:
Sayın üyeler; 25 Mayıs 1977’de Korgan’da bir köy ilkokulu öğretmeni olan dövüldükten sonra uçuruma atılarak öldürülüyor. 17 Haziran 1977’de Fatsa’da Halkevi Başkanı tabancayla öldürülüyor.
1978 yılında, Ordu ilinde çıkan ve adı geçen gazetelerde yer alan anarşik olaylar ve sonuçları şöyledir:
27 Şubat 1978 günü Fatsa’da Emniyet Amiri karakoldan evine giderken silahla ağır yaralanıyor. 29 Haziran 1978 günü Perşembe’de öğrenciler çatışıyor, bir öğrenci yaralanıyor. 2 Temmuz 1978 günü Fatsa’da kimliği bilinmeyen bir gencin cesedi bulunuyor. 6 Temmuz 1978 günü Ordu’da Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği lokali bombalanıyor. 8 Ekim 1978 günü Ordu’da Yurtsever Devrimci Gençlik üyeleri iki kişi bir saldırıda yaralanıyor. 10 Ekim 1978 günü Ordu’da sağ – sol çatışmasında
iki kişi daha yaralanıyor. 26 Kasım 1978 günü Ordu Ceza ve Tutukevinde ayaklanma oluyor. 16 Aralık 1978 günü Ordu’da duvarlara sol slogan yazan grup, kendilerine engel olmak isteyen polislere ateş açıyor, olayda bir polis yaralanıyor.21 Aralık 1978 günü Fatsa’da bilinmeyen kişilerce açılan ateş sonunda MHP İlçe Yöneticisi bir kişi ağır yaralanıyor.
1979 Yılı Olayları: 2 Şubat 1979 günü Aybastı’da Belen mezrasında, kahvedeki bir toplantıda sağ – sol çatışması çıkıyor. Sağcı iki kişi ile bir bekçi öldürülüyor. 24 Mart 1979 günü Ünye’de, sol görüşlü öğrencilerin devam ettiği kahveye bir başka sol fraksiyon ateş açıyor, olayda Ticaret Lisesinin bir öğrencisi yaralanıyor, 26 Mart 1979 günü de ölüyor. 26 Mart 1979 günü Ünye’de öğrencinin cenazesi kaldırılırken cemaat çevreye saldırıyor, bazı işyerleri tahrip ediliyor. Kaymakam “İ. K. adlı öğrenciyi öldürmekten sanık olan bir kişinin yakalandığını” bildiriyor. 31 Mart 1979 günü Ünye’de ve Perşembe’de radar üslerine birileri tarafından bombalar atılıyor.
20 Nisan 1979 günü Aybastı – Özyurt Köyünde solcu bir öğretmen C. Ç., sağcı meslektaşı M. Ç.’yi sokakta öldürüyor. 20 Nisan 1979 günü Fatsa’da sağcı bilinen M.C. adlı vatandaş bilinmeyen kişilerce öldürülüyor. 26 Nisan 1979 günü Fatsa’da silahlı müsademeye giren iki öğretmen İ. A. ve O.O. birbirini öldürüyor. 27 Nisan 1979 günü Perşembe’de, din dersi öğretmeni K. G. nin evi kurşunlanıyor. 4 Mayıs 1979 günü Fatsa’da, öğretmen A.Ç. bilinmeyen kişilerce öldürülüyor, 2 Haziran 1979 günü Ordu Ceza ve Tutukevinde sağ – sol çatışmasında 13 kişi yaralanıyor. 3 Haziran 1979 günü Kumru’da toptancı K. Ö.’nün dükkânından 200 bin lira tutarında zorla parası alınıyor. 9 Haziran 1979 günü Fatsa’da, otobüs terminali önünde H. T. ile S. S. öldürülüyor. 15 Haziran 1979 günü Ordu’da, öğrenci çatışmasında iki vatandaş yaralanıyor.
16 Haziran 1979 günü Fatsa’da Şerifiye Camii imamı, C. K. öldürülüyor. 19 Haziran 1979 günü Ünye’de, köy öğretmeni, «Dev – Genç üyesi» R. A. evine giderken açılan ateşle öldürülüyor. 20 Haziran 1979 günü Ordu’da, TSİP Yönetim Kurulu Üyesi A. Y.’nun evi kurşunlanıyor. 20 Haziran 1979 günü Ordu’da TÖB – DER Lokali kurşunlanıyor. 29 Haziran 1979 günü Ünye’de, bir otomobil tamir atölyesi kurşunlanıyor, sağcı bilinen H. S. öldürülüyor. (5 yaralı var.) 1 Ağustos 1979 günü Ünye’de, silahlı saldırı sonunda M. Y. öldürülüyor. 18 Ağustos 1979 günü Ünye’de, Yazıcılar Benzinliği önündeki bir büfede oturan ve sağcı olan İmam – Hatip Okulu Öğretmeni A.Ç. silahlı saldırıda öldürülüyor. 19 Ağustos 1979 günü Fatsa’da, Emniyet Amirliği kurşunlanıyor. İçerideki Polis S. İ. yaralanıyor ve 24 Ağustos 1979 günü de polis ölüyor.
24 Ağustos 1979 günü Ünye’de, bayram namazından çıkan AP eski İlçe Başkanı M.A. D. evine giderken kurşun yağmuruna tutulup öldürülüyor. 1 Eylül 1979 günü Ünye’de, sağ – sol çatışmasında solcu bilinen F. Ş. öldürülüyor. (İki yaralı var). 2 Eylül 1979 günü Ordu’da, izinli olarak bulunan Ankara Toplum Polisi görevlisi F. T. silahla yaralanıyor. 3 Eylül 1979 günü Kumru’da, Kaymakam N. Öztürk’ün lojmanına ateş açılıyor, kaymakam yaralanıyor. 3 Eylül 1979 günü Kumru’da AP İlçe yöneticilerinden G. Y.’nın evi kurşunlanıyor, kendisi ve oğlu yaralanıyor. Sayın Bakan, beşi büyük toplam yedi ulusal gazeteyi tarayarak olayların dökümünü yapmış bulunuyoruz.
Görülüyor ki, 1975 ve 1976 yıllarında en sakin illerimizden biri olan ve bir gazetenin bu yönü dolayısıyla «Temiz İller» arasında saydığı Ordu’da ve özellikle Fatsa, Ünye, Aybastı ilçelerinde 1978’de artmaya başlayan anarşik – terörist olaylar, 1979’da iyice yoğunlaşmıştır. Bu durumun yönetiminizin genel zaafından, özellikle de adı geçen ilçelerde görevli olanların tutumlarıyla bazı görev yerlerinin boş kalmasından kaynaklandığı anlayışı çevrede yaygındır. Ordu Merkez İlçeye bağlı muhtarların 1979 Temmuzunda Ordu’da yaptıkları toplantıda okunan raporda bu genel kanı açıkça dile getirilmiştir.
